Aos bebés menores de 6 meses non se lles debe poñer ningunha crema solar, e débese evitar a exposición solar de forma prolongada. Para protexerlle do sol débense evitar as horas centrais do día, cubrir o corpo e a cabeza e no carriño poñer algún dispositivo tipo antuca que o protexa.

En liñas xerais o dispositivo debe ser o adecuado ao desenvolvemento psicomotor do neno/a. Por iso recoméndase que os menores de 6 meses vaian tombados, ou levemente incorporados se xa teñen sostén cefálico. Cando manteña a sedestación, pode empezar a ir en sillita, e iso adoita suceder ao redor dos seis meses ou máis.

O Comité Asesor de Vacinas da Asociación Española de Pediatría recomenda no ano 2022 a vacinación 13-valente (contra os 13 serotipos máis comúns e agresivos do neumococo), iniciando a primovacunación aos dous meses de idade e con dous reforzos aos 4 e 11 meses de idade respectivamente.

A ictericia nun recentemente nado considérase fisiolóxica se aparece despois das 24h de vida, e se dura ata 4-5 semanas.

En liñas xerais aumenta os primeiros dí­as de vida, para mellorar a partir do terceiro ou cuarto dí­a.

Cando esta ictericia é moi intensa ou moi persistente, o pediatra indicará os estudos oportunos para descartar que no caso de ser fisiolóxica e moi intensa tratala con fototerapia (ictericia fisiolóxica en rango de fototerapia) ou de non selo, abordala da forma máis adecuada.

Durante o embarazo e no momento do parto, parte dos estróxenos que provocan o mesmo, pasan ao sangue do bebé a través da placenta. Ao longo dos primeiros meses de vida o bebé irá eliminándoos progresivamente.

En ocasións, sen que sexa nada patolóxico nin obxecto de alarma, poden provocar unha puberdade precoz en miniatura (mesmo cun mínimo sangrado vaxinal).

O percentil é a situación relativa que ocupa un valor fronte á poboación de referencia. No relativo por exemplo ao peso, se o teu bebé sitúase no percentil 95 quere dicir que a probabilidade de atopar un bebé do seu mesma idade cun peso superior, é tan só do 5%.

Cada vez máis hai produtos adaptados a bebés para evitar as picaduras de insectos, en xeral de uso autorizado a partir dos 6 meses de idade.

En primeiro lugar, seguir as recomendacións do fabricante e como precaución adicional aínda cando sexan cremas “resistentes a auga”, débense volver aplicar a aplicar cada vez que sae da auga. En liñas xerais en ausencia de baño, débense renovar polo menos cada dúas horas.

Nos bebés con dermatites atopica, o baño ha de ser curto (5- 10 minutos máximo), nos nenos/as maiores, aconséllanse duchas. A auga amornada e en lugar de xabóns utilizar galénicas tipo syndet con ph similar ao da pel limitando a súa ás zonas sucias.

En principio nin a permanencia longo tempo en auga doce nin o cloro son bos para as peles atópicas, polo que non é o máis adecuado para a pel, con todo, a piscina ten outros moitos beneficios, así que a decisión unha vez informada compete aos pais, que en calquera caso, deberían rehidratar en profundidade a pel tras o baño.

Os nenos/as con amígadalas grandes sobre todo se se asocian a hipertrofia de vexetacións adenoideas, poden respirar mal pola noite, con ruídos respiratorios, boca aberta, e en ocasións paradas da respiración uns segundos. Iso fai que non descansen ben , polo que de dí­a poden estar cansos, e tamén comen peor porque lles custa tragar.

En función da súa evolución e da repercusión clínica que teñan (apneas do sono, diminución de agudeza auditiva, infeccións de repetición), pode ser obxecto de consulta cun otorrinolaringólogo.

O mellor consello que podemos ofrecer é consultalo co seu pediatra, xa que as causas destas manchas son múltiples e cunha importancia que varía desde completamente inocuas, ata obxecto de tratamento inmediato.

A lingua pode estar branca despois das tomas polo leite, pero adoita desaparecer antes da seguinte toma. Cando este aspecto é máis “irregular e en forma de grumos” e persiste no tempo, debe consultalo por se se tratase dunha infección por fungos. Nese caso o tratamento consiste en aplicar un antifúngico habitualmente formulado como un xel oral.

Se é moi pequeno/a está a establecerse o ciclo soño vixilia, polo que hai que ter paciencia e manter unha rutina constante que encaixe ben cos hábitos familiares e do bebé.

En cambio se é maior cobra máis importancia ter uns hábitos correctos de soño.

En calquera caso, cando se achega a noite convén que a casa estea con luz máis tenue e silenciosa e non utilizar pantallas desde unha hora antes de deitarse.

Cando as alteracións no soño son persistentes debe consultar co pediatra.

A participación de voluntarios sans (especialmente menores de idade) en ensaios clínicos nas súas diferentes fases está rigorosamente regulada.

A decisión da participación do bebé é responsabilidade única e exclusiva dos seus pais (ou as persoas que teñan a súa patria potestade), e debe ser precedida dun procedemento exhaustivo de consentimento informado.

A displasia do desenvolvemento da cadeira, consiste nunha desconformidade entre o acetábulo da cadeira e a cabeza do fémur de múltiples causas.

Ante a súa sospeita o diagnóstico realízase mediante unha proba de imaxe (que en función da idade será unha ecografía, unha radiografía ou ambas).

O tratamento depende do resultado da proba de imaxe e a súa evolución ao longo do tempo.

En calquera caso, este é un problema que debe ser seguido conxuntamente polo pediatra, o ortopeda infantil e o radiólogo.

A mellor forma de prevención das bronquiolitis é a mesma que ante outras infeccións respiratorias; lavados frecuentes das mans dos coidadores (especialmente nas garderías ao cambiar os cueiros), ventilar adecuadamente as estancias e evitar a exposición a irritantes das vías aéreas.

Así mesmo se os coidadores teñen nese momento algunha infección respiratoria, sería ideal que utilizasen máscara.

O frenillo lingual curto é unha variante da normalidade que non ten maior importancia salvo naqueles casos que produce unha limitación moi importante da mobilidade da lingua (anquiloglosia) e interfere significativamente na lactación.

Nestes casos a lactación debe ser avaliada directamente pola matrona e o equipo de pediatría, en ocasións facilítase modificando a postura da nai ou do bebé.

Nas raras ocasións en que persisten as dificultades significativas para a succión, o tratamento é cirúrxico, seccionando o frenillo para liberar a lingua.

A silla para o coche pódese utilizar practicamente a calquera idade, a partir dos dous ou tres meses, cando o neno/a comeza a adquirir sostén cefálico, e co límite que o tamaño do neno/a non faga que a súa cabeza toque o bordo superior do dispositivo.

Debes tentar que estea cómodo e con bo soporte das costas. En canto ás viaxes debes parar, como minimo, cada dúas horas, ofrecendo auga ao neno e paseándoo uns minutos fose do coche.

Na actualidade o Comité asesor de vacinas da Asociación Española de Pediatría recomenda a primovacunación fronte ao virus da varicela aos 15 meses e realizar un reforzo aos 3 ou 4 anos.

Se o teu bebé ten idade de tomar só lactación exclusiva, (é dicir menos de 6 meses), non se recomenda modificar a alimentación.
Se xa toma outros alimentos, e ten unha diarrea importante ou non tolera a alimentación normal, permitir un repouso intestinal dunhas horas e ofrecer solucións de rehidratacion oral hiposódicas ao longo dese tempo é o máis adecuado, retomando a alimentación normal pasado ese período.

En ocasións o seu pediatra en función da idade e o estado xeral do neno/a recomendaralle realizar unha dieta moderadamente astringente.

Se o neno/a, especialmente os bebés, está débil e non bebe ou ten as mucosas secas, debe consultar de inmediato ante o risco de deshidratación.

En ocasións tras administrar as vacinas os bebés presentan un vulto na zona da inxección, é un nódulo vacunal que dasaparecerá espontaneamente. A mellor actitude é observar e comprobar que lentamente desaparece.

Os nenos/as xunto coas persoas maiores son a poboación máis sensible ao cambio horario. A repercusión pode ser nos lactantes na alimentación e en nenos/as maiores en forma de dificultades para espertarse, aínda que esta repercusión adoita ser moi limitada no tempo.
Para atenuar o impacto, o mellor é anticiparse, ir introducindo desde unha semana antes cambios nos horarios das actividades regulares e facilitar a entrada de luz natural na habitación á hora (ou un pouco antes) de levantarse, sempre tendo en conta que é un período de transición breve.

O uso de pezoneras pode ser unha axuda momentánea cando se produce algún problema, pero o seu uso non debe perpetuarse.

Debe consultar coa súa matrona e o equipo de pediatría para identificar e emendar a causa que orixina a necesidade de usala.

O molusco contaxioso é unha enfermidade ví­rica da pel que en moitas ocasións se resolve espontaneamente.

En función do tamaño, número e localización dos moluscos, en ocasións indícase o tratamento mediante curetaxe, ou con algún tratamento quí­mico. En calquera caso debe consultalo co seu pediatra.

Os primeiros meses con soro fisiolóxico e masaxes adecuadas, en ocasións conséguese desobstruir o lagrimal, se persiste a obstrución pasado o ano de idade, debe consultar cun ofalmólogo infantil para desobstruirlo mediante o paso dunha sonda a través do conduto lagrimal.

O sobrepeso e obesidade infantil é un problema grave e de ampla repercusión na vida presente e futura dos nenos. Son esenciais os bos hábitos de alimentación, evitando alimentos de alto indice glucémico e realizar exercicio físico regular.

Estas normas deben ser observadas por toda a familia, xa que a conduta alimentaria apréndese inicialmente en casa. Evitar os ultraprocesados e a bolería industrial é outra norma, así como aumentar a cantidade de froita e verdura. Recoméndase realizar polo menos 5 comidas ao día evitando a fame excesiva.

Ata os 2 anos desaconséllase a almofada por risco de asfixia. A partir desta idade pode utili­zarse unha moi plana, pero non é que estea recomendado, depende da preferencia do neno/a.

Nos nenos/as pequenos, o síntoma cardinal das otitis medias agudas é a dor, en ausencia de leste debería buscarse outra causa para que o bebé leve os dedos ás orellas (consulta habitual dos pais).

Unha forma de evolución das otitis agudas é a otitis media aguda perforada, neste caso obsérvase secreción amarelada no conduto auditivo externo e en ocasións a almofada manchada, cando o tímpano rompe, a dor alíviase.

Outro tipo de otitis, a serosa, prodúcese por acumulación de moco no oído medio sen exercer presión sobre o tímpano, por iso non producen dor pero dificultan a transmisión do son xa que o moco non transmite tan ben como o aire, o seu tratamento é diferente ao das otitis medias agudas.

Dada a diferente natureza e actitude terapéutica en relación coas otitis, ante a dúbida debe consultar co seu pediatra.

É un mal hábito que pode repercutir tanto nos dentes como na forma da boca e na pel dos dedos. Non é bo para a dentición nin para os dedos, que ás veces tamén se resenten (infeccións, etc.).

Modificalo require paciencia e constancia, así, conforme vaia crecendo débeselle explicar por que non debe facelo. Se aínda é moi pequeno/a, podes substituílo por un chupete, respectando a idade límite de uso do mesmo (en xeral 18 meses).

A disquecia do lactante ou falso estreñimiento prodúcese pola incoordinación do bebé co seu sistema excretor, é dicir, cando ten necesidade de realizar unha deposición en lugar de abrir o esfínter anal, péchao, dando lugar a episodios de pranto.

Aparece en nenos/as prematuros e en nenos/as a termo, e resólvese espontaneamente conforme o bebé vai crecendo. Pódeselle tentar axudar flexionando as pernas sobre o abdome ou masajeando o abdome no sentido das agullas do reloxo.

A única forma de evitar a sudamina, unha secreción que se produce polo exceso de suor e “tapona” os poros das glándulas sudoríparas, é evitar a excesiva sudoración, por iso débese axustar a roupa de abrigo á temperatura ambiente, non axustar moito a roupa e tentar manter a mellor hixiene posible.

É normal que os recentemente nacidos treman un pouco co frí­ou, ao cambialos, ao asustarse ou chorar.
Se non vai desaparecendo coas semanas, grávao en ví­deo para poder ensinarllo ao seu pediatra e que determine se é un movemento normal ou non no bebé.

Son unha variante da normalidade, consistentes en manchas de cor azul parduzco de tamaño variable, desde menores de 2 cms a cubrir practicamente todas as costas, non se asocian a ningún tipo de patoloxía nin deben ser obxecto de preocupación nin de ningún tipo de intervención.

Co tempo aprécianse menos ata practicamente desaparecer.

Segundo o tipo de anxioma (plano ou en amorodo) a súa localización e o seu tamaño, o tratamento pode ser tan variable como limitarse a observar e controlar o seu crecemento inicial e atrofia posterior a, de común acordo cos pais, iniciar tratamento médico.
Debe ser valorado polo equipo de pediatría, o momento idóneo son os primeiros meses de vida no contexto das revisións do/a neno/a san/sá.

Pódese utilizar sen problemas.

A mellor forma de acougar a un neno/a nervioso/a é mostrar tranquilidade, se o coidador/a está tranquilo/a, o neno/a pouco a pouco tenderá a imitar a súa conduta.

Explicar de maneira que poida entender pausada e sosegadamente é o camiño óptimo, perseverando na estratexia.

En calquera caso, cada neno/a é diferente, hai que coñecelos e adaptarse a eles, á vez que se lle educa.

A causa máis frecuente de tose nocturna nos nenos/as pequenos/as é o goteo postnasal que se produce ao deitarse, cando teñen mocos. Ter as fosas nasais permeables e durmir semincorporado é o mellor consello para atenuala.

En ausencia de catarro ou se se asocia a outros síntomas (febre, dificultade para respirar, esbirros..), debe ser obxecto de consulta

Habitualmente estas lagañas que aparecen polas mañás son bágoas deshidratadas, basta con limpalas con soro. Se a secreción é amarelada, semilíquida asociada a edema palpebral e persiste todo o día, o máis probable é que sexa unha conxuntivitis, habería que velo co equipo de pediatría.

Se o teu bebé está san e non ten ningún problema dixestivo, non hai inconvinte en que se cambie a marca de leite.

Se ten algún si­ntoma de sospeita, (febre, tose, mucosidade, dor de garganta, dor de cabeza, alteración de gusto ou olfacto se é maior, diarrea ou erupción cutánea), é posible que sexa coronavirus, aínda que tamén moitas outras cousas.
A única forma de sabelo con certeza é realizar o estudo microbiológico que indique en cada momento o protocolo vixente (PCR, test de antí­genos, IgM ou outras).

Os nenos/as ao principio de iniciar a marcha ás veces fano no bico dos pés, co tempo tende a desaparece, é dicir cando xa ande e corra con total soltura débeo deixar de facer, esta transición non ten consecuencias.

Cando este tipo de marcha se perpetúa e sobre todo se arrastra os pés, debe ser avaliado polo equipo de pediatría.

Ningunha vacina, un produto sanitario destinado a aplicar en poboación sa; cuxa seguridade non se avaliou coidadosamente de forma previa sería autorizada para a súa aplicación en nenos pequenos.

Ademais previamente sería testada en adultos, en adolescentes, escolares e preescolares. Sobre este marco xeral, debe terse en conta que as vacinas non están exentas de efectos secundarios como calquera outro produto médico, pero a súa aplicación produce moitos máis beneficios que prexuízos.

As mesmas que para os adultos: hixiene de mans, uso de métodos de protección homologados (máscaras) e ventilación frecuente dos espazos pechados e por último, se é posible, evitar o contacto con outras persoas enfermas.

O medo á escuridade é habitual e non todos os nenos o teñen á mesma idade. Pódeselle poñer unha luz tenue que non interfira co descanso.

Segundo a idade do neno/a, pódese tentar que se adapte paulatinamente, para o que pode resultar de utilidade facelo xogando (por exemplo estar ambos ás escuras na habitación e xogar a atoparse).

Depende da idade do neno/a, o que é importante é identificar cando ten necesidade de durmir.

A necesidade de durmir avaliada en número de horas ao día vai diminuíndo coa idade, e o número de horas que manteñen o soño pola noite vai en aumento, iso implica que as sestas ou descansos diúrnos son cada vez menos necesarios.

En calquera caso todo iso, depende de cada neno/a e dos hábitos familiares.

Debes extremar o coidado nos primeiros contactos entre o bebé e a mascota, que sexan graduais e non deixalos nunca sós.

Ao pouco tempo o contacto pode ser maior. Se o animal é controlable e de confianza, está ben controlado a nivel médico polo seu veterinario, non é ningún problema que o neno/a se críe cun animal doméstico, ao contrario, achega múltiples beneficios desde a responsabilidade a sociabilidade.

Habitualmente o problema non é o leite, o máis común son as regurgitacións que se poden producir por un exceso puntual de inxesta, porque a válvula que separa estómago de esófago aínda non é competente ao 100% (habitual en moitos bebés), ou por refluxo gastroesofágico no que ao anterior engádese a presenza de contido acedo no esófago producindo malestar e pranto.

Por iso é importante consultar o tema co pediatra para que realice a historia clínica, avalíe o crecemento do neno/a e ofreza a mellor solución posible.

Ás veces despois das tomas os beizos aparecen como macerados. Con poucos minutos teñen o seu aspecto normal. Se a lingua queda branca ata antes da seguinte toma pode que sexan fungos, polo que deberí­a velo o pediatra.

Os soplos cardíacos deben ser avaliados coidadosa e individualmente polo pediatra que, en función das súas características e o desenvolvemento do neno, realizará o seguimento e probas oportunas.

Por fortuna na inmensa maioría dos casos, estes soplos son funcionais e non obedecen a ningunha causa patolóxica, desaparecendo ao longo do crecemento do neno/a.

A formulación en talco para aplicar directamente sobre a pel non é adecuada para os bebés xa que deshidratan a pel, as formulacións en forma de crema ou pasta á auga segundo a localización anatómica son as que hai que utilizar.

A vacina contra o meningococo B, das cales bexero é unha das opcións pero non a única, pode producir síntomas xerais como a elevación a temperatura corporal ou o malestar xeral.

O alcance destes síntomas limítase ás primeiras 24 ou 48 horas tras a súa administración. Se os síntomas persisten pasados varios días hai que consultar co seu pediatra xa que é posible que a causa sexa distinta á vacinación.

En doses posteriores en nenos/as que tiveron reacción previamente, en ocasións os síntomas poden ser máis intensos.

Á marxe das medidas preventivas (cambios de cueiro, pastas á auga…) unha vez que o bebé ten unha infección por fungos da área do cueiro hai que aplicar o antimicótico que lle prescriba o seu pediatra, ser sistemático na súa aplicación é fundamental para eliminar os fungos definitivamente.

No recentemente nado son moi frecuentes as hemorraxias subconxuntivales como consecuencia da presentación do feto intraútero. Nos bebés, calquera pequena raspadura da conxuntiva pode producilas. Non teñen repercusión, se reabsorben progresivamente sen deixar secuelas.

O que caracteriza aos terrores nocturnos, é que os nenos/as non recoñecen aos seus pais, son por tanto inconsolables, en segundo lugar que adoitan repetirse sempre á mesma hora (fase N-REM do soño) e en terceiro lugar que non teñen ningunha consecuencia a futuro.

Os expertos en soño, ante a dúbida, recomendan realizar unha axenda de soño do neno/a e gravar un vídeo de curta duración durante o episodio. Con esa información o pediatra poderá establecer o diagnóstico e ofrecer o mellor consello que é observar e protexer para evitar que se golpee con calquera obxecto. Ao día seguinte non lembrará o episodio.

Este consello debe ser individualizado; asi, os bebés prematuros (menores de 38 semanas) máis expostos á hipoglucemia deben ser alimentados cada 3-4 horas, doutra banda hai nenos que ante a hipoglucemia reaccionan con irritabilidade (pranto) e é fácil de identificar, e outros que reaccionan con somnolencia nos que hai que ser máis precavidos para evitala.

En principio un deterxente adecuado para roupa delicada e suavizante debe ser suficiente. Se hai problemas co uso de determinadas pezas consúlteo co equipo de pediaría, pode ser por irritación previa da pel, exceso de determinadas fibras na peza, problemas con algún produto que conteña o deterxente, etc.

É inevitable que un bebé ou un neno/a que teña toda a atención e o tempo dos seus pais, experimente como unha perda que todo ese tempo haxa que distribuílo cun irmán/á, máxime se temos en conta que a dedicación en tempo que requiren os recentemente nados é maior que en etapas posteriores da vida.

Por iso, a forma máis adecuada de evitalo é anticipar a chegada do novo irmán/á, e facelo copartícipe dos seus coidados para que non senta excluído.

Entre irmáns/ás maiores as situacións son máis complexas e hai que individualizalas, pero é importante lembrar que cada persoa necesita un trato diferente. Hai nenos/as que son máis autónomos e nenos/as que necesitan máis coidados e supervisión.

Na actualidade e en ausencia de factores de risco, dependendo de cada Comunidade Autónoma, as vacinas que non cobre o Sistema Nacional de Saúde son as que ofrecen protección contra o rotavirus, o serotipo B do meningococo e o virus do papiloma humano en homes.

A orixe do salouco non está definitivamente establecida, a teoría máis aceptada é que se produce por unha distensión rápida do esófago e o estómago, isto adoita ocorrer cando o bebé come moi rápido, ou deglute moito aire coa toma.

Por tanto, unha maneira de evitar o salouco sería tomar máis amodo e axustar se é o caso o paso de leite da tetina para evitar que degluta aire á vez que toma.

Aínda que a plasticidade do aérea da linguaxe consérvase ao longo de toda a vida, en idade infantil e especialmente nos bebés, é máxima. Por iso a aprendizaxe dunha ou varias linguas é moito máis sinxela a esta idade.

O importante é evitar crear confusión mesturando as linguas de forma continuada, unha estratexia que seguen algunhas familias é que cada proxenitor lles fale nun idioma distinto, iso evita confusións e é máis probable ter unha certa uniformidade.

Os bebés menores de 3 meses que teñen febre deben ser avaliados nun servizo de urxencias hospitalario.

Por encima desa idade o seu pediatra de cabeceira avaliarao e ofreceralle un diagnóstico de sospeita, un plan terapéutico e unha serie de alarmas ante as cales deberá consultar novamente sen demora.

No que se refire a baixar a febre, en función da idade, administraráselle paracetamol ou elixirá entre paracetamol e ibuprofeno, que son os antitérmicos de uso común.

Hai tres elementos que poden axudar a soportar mellor os síntomas do catarro, por unha banda diluír o moco, para o que o mellor mucolítico é a auga, por outro permeabilizar as fosas nasais utilizando soro fisiolóxico e por último de noite para evitar o goteo postnasal do moco elevar a cabeceira.

Normalmente o estreñimento é un problema de hábitos alimentarios, aínda que hai bebés con tendencia ao estreñimiento.

Unha alimentación rica en fibra, froita e verdura é a mellor forma de evitalo. Cando o estreñimento está presente e en función do impacto do mesmo na vida diaria do bebé, o seu pediatra a parte de revisar coidadosamente a dieta, ofreceralle temporalmente en función da idade do bebé, diferentes solucións co fin de solucionalo.

Ante calquera atragoamento, nunca hai que introducir os dedos para extraer o obxecto, pois o máis probable é que se introduza e se incruste máis sen querer.
Se o neno/a tose con forza débeselle animar a que tosa xa que é o mecanismo máis efectivo para desobstruir a vía aérea, se a tose é débil e o neno/a perde forza hai que realizar a manobra de Heimlich consistente en aplicar presión sobre a zona do epigastrio para facilitar a expulsión do corpo estraño.
Sería ideal que todos os coidadores realizasen un curso de primeiros auxilios para aprender a realizar estas e outras manobras esenciais cos pequenos.

As causas do pranto son múltiples, na maioría das ocasións inocuas, pero este pranto que nos 3 primeiros meses de vida supoñen ata unha media de 2 horas ao día, xeran estrés e preocupación nos coidadores.

Cando o bebé chora debe comprobarse se ten fame e/o se ten necesidade de cambio do cueiro, unha vez comprobado e emendado, se o bebé ten un pranto persistente e inconsolable debe consultalo co seu pediatra.

O mellor, máis natural e saudable, é que camiñe descalzo por casa na medida do posible ou en superficies como a area dunha praia. De todos os xeitos, se o desaxuste é moi evidente e sobre todo ante a asimetría (unha diferenza moi acusada entra a pisada dun pé respecto a a do outro), é recomendable consultalo co pediatra.

Pasados os 3-5 primeiros días de vida, as deposicións pasan progresivamente de ser meconiais (de coloración verde escura, pegañentas) ás deposiciones habituais nos bebés.

O máis frecuente nos alimentados con lactación natural é que fagan 2-3 deposiciones diarias, mesmo cada vez que toman, de consistencia semilíquida, e con grumos amarelos, aínda que cabe destacar que a cor pode variar dun bebé respecto a outro e en xeral non é relevante.

Se é común que moitos deles pasen pola fase que se coñece como deposiciones escasas do bebé aleitado, na cal fan deposicións de forma errática pero coas mesmas características que tiñan previamente.

Posteriormente cando comece coa alimentación complementaria cambiará o aspecto e o cheiro das deposicións.

Nos nenos alimentados con fórmulas artificiais, as deposiciones son menos frecuentes e máis compactas.

Debemos preocuparnos cando o neno está incómodo, o abdome distendido, vomita ou expulsa produtos patolóxicos coas deposiciones (sangue, moco moi abundante, pus..). Nestes casos debe consultar co equipo de pediatría.

A bronquiolitis é unha infección vírica que produce obstrución da vía aérea de pequeno calibre (bronquiolo) en nenos/as menores de dous anos.
Non existe un tratamento efectivo segundo a evidencia científica dispoñible, xa que os broncodilatadores, como o salbutamol, non actúan sobre os pequenos bronquios dos bebés. Nos hospitais, o que se fai é utilizar medidas de soporte cando o cadro é grave; isto é, osíxeno, hidratación intravenosa se é preciso, antitérmicos, etc.
En casos leves bastaría co tratamento domiciliario: ofrecer líquido entre as tomas, soro fisiolóxico no nariz e aplicar vapor de auga.

A asociación española de pediatría (AEP) recomenda a vacinación contra os serotipos B por unha banda, e os serotipos ACWY do meningococo.

Estas recomendacións, o número de doses e a idade ás que administralas, pódense consultar na páxina web do Comité asesor de vacinas da AEP.

A maioría das comunidades autónomas inclúen a protección fronte aos serotipos ACWY pero non fronte ao serotipo B.

Os ganglios rexionais son a primeira barreira. No caso dos nenos/as, como o seu sistema inmunitario está a madurar e recibindo continuamente novos xermes dos que teñen que defenderse, é bastante normal que teñan ganglios, é dicir, non é o mesmo un ganglio nun adulto que nun neno/a.

É bo consultalo co seu pediatra xa que aínda que na inmensa maioría das ocasións non teñen importancia, outras deben ser avaliados coidadosamente.

A lateralidade adóitase afianzar na época preescolar, entre os tres e 6 anos. A esa idade xa se pode notar cal é a man dominante e cando o neno comece a escribir e aprenda a manexar instrumentos como as tesoiras, etc utilizará a man dereita se é destro ou a esquerda se é zurdo.
Non se debe impoñer o domino dunha man sobre a outra.

En nenos que están a empezar a camiñar non se debe facer nada, xa que a medida que vaia aprendendo a andar irase corrixindo el só.

Unha forma de evitalo é poñerlle zapatos con sola algo ríxida.

En nenos/as que xa consolidaron a deambulación autónoma (maiores de 18 meses-2 anos) isto debe ser consultado co equipo de pediatría.

A pel é o órgano de maior tamaño do ser humano, nos bebés cuxa superficie corporal relativa é moito maior isto é aínda máis notable.

Pola perda da capa protectora da pel e a secura prodúcense as manifestacións da dermatite atópica, cuxo sintoma cardinal ademais do enrojecimiento da pel é o proído, síntoma moi destacado, ante cuxa ausencia se debe reevaluar o diagnósitco.

Para limitar o alcance das dermatites e os seus síntomas a clave é reparar a capa protectora da pel e hidratar en profundidade. Isto débese consultar co equipo de pediatría para elixir os produtos e cosméticos máis adecuados para cada bebé.

A gardería e a escolarización temperás non son necesarias nin prexudiciais. A escola infantil empeza no ano que o neno/a cumpre 3 anos. Depende da situación familiar que unhas familias elixan unha ou outra opción, pero non é unha necesidade educativa nin social, xa que os nenos/as a esta idade aprenden de forma natural cunha atención adecuada e estímulos apropiados, xa sexa na gardería ou en casa e poden socializar por outras vías.

A superficie corporal relativa dun bebé é moito maior que a dun adulto, por tanto están máis exposto ás perdas insensibles de auga.

Teñen máis risco de deshidratación, polo que necesitan a lactación a demanda e se xa toman outros alimentos ténselles que ofrecer auga frecuentemente.

As otites medias agudas prodúcense por unha infección do oído medio. Algún estudo apunta a que os nenos alimentados con lactación natural teñen menor risco relativo, pero os datos non son definitivos. En calquera caso, manter ben ventilada a trompa de Eustaquio, é un bo mecanismo de evitar ou polo menos diminuír a probabilidade de ter otites, por iso insístese tanto nos lavados nasais cando teñen mocos, e se o neno é capaz de mastigar, o propio mecanismo de a mastigación favorece a aireación da trompa.

A dermatite do cueiro é unha inflamación con enrojecimiento da pel, que pode ser dolorosa para o bebé ou canto menos, molesta.
Prodúcese pola irritación causada por varios mecanismos, (ouriños e feces sobre a pel, humidade por oclusión do cueiro tantas horas ao día).
Para evitala, adóitanse utilizar cremas de barreira, que o que fan é que a humidade, ouriños, feces do bebé non contacten directamente coa pel. As pastas á auga son unha boa formulación para actuar como método de barreira, pero débese cambiar o cueiro en canto se detecta que ouriñou ou realizou unha deposición.

En absoluto debe supoñer unha preocupación, moitos nenos/as sans nunca gatean. O importante é que as cadeiras estean ben aliñadas e cunha maduración adecuada, e que o desenvolvemento psicomotor sexa normal.

Estes fitos compróbanse nas sucesivas revisións de saúde na consulta do equipo de pediatría. Sobre esa base, os nenos/as que gatean faio aos 9-10 meses de idade, outros con todo sen gatera previamente, pasan a ter deambulación sostida (camiñar da ano) aos 11-12 meses. Ambos os feitos son completamente normais.

O número de horas adecuado para o descanso nas diferentes etapas da vida non está definido, pero podemos dicir que os bebés necesitan durmir moitas máis horas que os nenos/as maiores.

Ao longo do crecemento, o número de horas de descanso diminúe conforme madura o sistema nervioso central. A mellor forma de saber se o neno/a descansou o suficiente é ver se está contento/a e activo/a.

Ao redor dos 3 anos xa teñen case toda a dentición caduca. Algunhas pezas (habitualmente os molares) pódense atrasar un pouco máis.

O ciclo soño vixilia é algo innato do individuo. Isto quere dicir que o neno/a a determinada hora ten unha tendencia natural a descansar.

Unha vez establecida a rutina de deitarse os primeiros meses de vida é moi fácil que o neno/a se adapte, pero unha vez máis o máis adecuado é perseverar na mesma sen alterar os horarios nin os contextos.

A medida que o neno/a crece, o número de horas que precisan durmir é inferior e haberá que ir modificando esa rutina para adaptarse.

Cando teña os primeiros dentes é importante retirar o chupete. Tamén se debe empezar unha hixiene dental lixeira, limpando os dentes cun cepillo brando sen dentífrico, unicamente con auga.

Segundo a idade do neno/a a causa do estrabismo pode ser moi variada, desde a falta ou exceso de ton dalgúns dos músculos que moven o ollo, ata defectos de refracción moi acusados unilaterais, que fan que o neno/a deixe de usar o ollo que ve mal.

En calquera caso, este é un problema que identificado pola familia e confirmado polo pediatra, debe ser tratado por un oftalmólogo infantil.

Todas as persoas temos resistencia a abandonar rutinas onde sentimos seguros, isto é máis acentuado nos nenos/as pequenos/as, por iso a maioría das escolas infantís senón todas, teñen protocolos de exposición progresiva á nova experiencia, para familiarizarse coa contorna física e humano.

Ademais de transmitirlles ilusión, de ver a máis nenos/as, de xoguetes novos e seguridade do ben que vai estar, e que se lles recollerá, cada neno/a en calquera caso ten un ritmo de adaptación diferente.

Cando o rexeitamento ao colexio prodúcese en nenos/as en idade escolar (maiores de 6 anos) que previamente se adaptaron ben, hai que investigar a causa.

A erupción dentaria é un proceso fisiolóxico, non se debe medicalizar a normalidade. Se o bebé está moi incómodo pola noite, as enxivas están a fase de erupción e impide descansar, pódeselle administrar un analxésico por vía oral á dose habitual. Non está recomendada a aplicación de calmantes directamente sobre a enxiva.

Non hai unha causa coñecida nin un tratamento efectivo recomendado, aínda que son moito menos frecuentes naqueles bebés alimentados con lactación natural. Habitualmente se atenúan ata desaparecer cara aos 3 meses de idade.

Recomendáronse para atenualos desde administrar diariamente probióticos, ata a exposición a ruídos disarmónicos, pero é importante lembrar que non hai evidencia científica da efectividade de ningunha destas intervencións.

Hai unhas normas básicas que se deben observar sempre, a primeira é evitar as horas centrais do día nas que o ángulo dos raios solares ten unha incidencia máxima.

A segunda é que a dose de exposición solar acumúlase ao longo dos anos.

A terceira é que non se debe expoñer ao sol sen protección con cremas solares (factor 50+), que deben renovarse seguindo as recomendacións do fabricante e a cuarta protexer a cabeza.

Se se observan esas normas rigorosamente, a exposición moderada ao sol non ten por que ser prexudicial.

Non está establecido. Ao longo do crecemento, os nenos/as necesitan durmir menos veces ao día e os períodos de soño nocturnos son máis prolongados. En calquera caso é algo que se debe individualizar e, non se debe impoñer, simplemente adaptarse ao neno/a.

De día os bebés adoitan controlar os esfínteres sobre os 24-30 meses. Pola noite é moito máis variable, ás veces ata os 5-6 anos non controlan, trátase de enuresis nocturna, pero entra dentro da maduración normal. O máis frecuente, é sobre os 30-36 meses. Cando se repiten períodos máis ou menos prolongados (4-5 dias ) de noites secas, pódese tentar a retirada.

O habitual está entre os 2 e 3 anos de vida, iniciando o recoñecemento de facer deposicións polo día, en calquera caso isto depende, como moitas outras cousas de cada neno/a. Os pais deben adaptarse e facilitarlles a retirada ante a normal resistencia de todas as persoas a abandonar hábitos que lles dan seguridade.

De modo xenérico podemos establecer que se deben utilizar filtros con factor de protección 50+, que protexan fronte a radiación ultravioleta A e nos bebés baseados en filtro físicos.

Ademais se é menor de 6 meses hai que evitar expoñelo ao sol, poñerlle roupa e antuca, e por último aplicar crema con antelación, de forma abundante e renovala cada dúas horas ou menos se se bañan.

Desde o nacemento unha masaxe adecuada cada día é beneficiosa, é unha forma de transmitir ao bebé agarimo, confianza e seguridade. Pero ademais de achegar beneficios emocionais, as masaxes tamén poden aliviar molestias e axudan ao bebé para relaxarse e alíviano do estrés, estimulando o sistema musculoesquelético.

Refórzase o vínculo afectivo do bebé cos seus pais a través do contacto, a mirada, a pel, o sorriso, as caricias, o cheiro, a calidez. Para facer a masaxe ao bebé débese escoller un momento de relaxación, débese presionar, levemente para que a masaxe resulte efectiva.

En xeral recoméndase bañalos cada día, sobre todo se se ensucian, (xogan en terra, etc.).
Para evitar prexudicar a súa pel os baños deben ser curtos, (5-10 min), con auga non demasiado quente e utilizando preferiblemente xeles con ph neutro e aplicándoos alí onde haxa suciedade.

Ao bebé pódeselle cortar o pelo cando se desexe, sempre con moito coidado. O dito popular de pelalos para que o pelo salga máis forte é falso. É habitual e normal que aos recentemente nados cáiaselles o pelo do nacemento.

Non está establecida nin a idade nin a conveniencia de deixar ao bebé nunha gardería. En caso de necesidade pode utilizarse a partir do momento en que os pais non se poidan ocupar do bebé.

Se non é estritamente necesario, a idade ideal sería a partir do 18-19 meses, cando ten postas xa todas as vacinas iniciais e está nunha idade de maior capacidade de socialización.

É unha decisión familiar. O razoable é que as demandas de asistencia (pranto…) sexan atendidas. Conforme o neno/a crece, estas demandas prodúcense con menor frecuencia e é máis probable que poida descansar con normalidade noutra habitación.

É esperable que aos 18 meses xa falen palabras soltas e aos 2 anos constrúan frases sinxelas con dúas palabras. En calquera caso a variabilidade é moi importante, e está tamén influído polo nivel de estimulación do neno/a.

A dentición é un proceso moi variable dun neno/a a outro/a. O que é máis habitual e non require ningunha acción é o neno/a que inicia a dentición entre os 6 meses e os 12 meses.
Se máis aló dos 12-15 meses non saíu ningún dente sería conveniente consultalo.

A fimosis considérase fisiolóxica ata os 3 anos.
Pasada esta idade, nos controis de saúde establecidos, o pediatra valorará se ten fimosis e nese caso, como hai que proceder.

Os bebés sempre ven, outra cousa é que enfoquen e vexan con claridade, isto ocorre máis tarde.
É dicir, de recentemente nacidos xa distinguen a luz e as siluetas, aos tres meses distinguen o rostro e aos 5 ou 6 meses seguen os obxectos coa mirada.

Os mocos, nos nenos/as pequenos/as, acompáñanlles ata ben entrada a primavera. É moi importante unha boa hidratación, a auga é o mellor mucolítico.

É recomendable ventilar ben a habitación, poñelos a durmir un pouco incorporados, lavados nasais con soro fisiolóxico.

Poucas veces hai que poñerlle cremas aos bebés por granitos na cara, a menos que se trate dunha dermatite atópica, e iso xa o dirá o pediatra. En ocasións débense á humidade, a que regurgitan un pouco e a cara está en contacto con ese leite medio dixerido, para evitar isto débese tentar mantelo ben seco, en ocasións hai que utilizar babeiros.

Como con calquera outro fito do desenvolvemento, este, depende de cada neno/a.
Hai nenos/as que aos 5 meses xa logran durmir toda a noite, hainos que ata os 2 anos non o consiguen.
É recomendable facilitar que se durma sempre en ambiente tranquilo e silencioso, sobre todo de noite, e cunha rutina constante, é dicir, sempre á mesma hora, que non vexa pantallas e salga a intres ao aire libre, isto último axuda a xerar a melatonina que é a hormona que nos axuda a durmir.

Aínda que é un costume estendido, non hai ningún motivo médico para aplicar solucións baseadas en alcol na pel dos nenos/as. En caso de facelo é decisión e responsabilidade dos seus pais.

Normalmente durante o día, en vertical, os nenos vanse tragando os mocos pero pola noite, en horizontal, vánselle acumulando na garganta, por iso, tosen con maior frecuencia.

A temperatura dos nenos/as é igual que a dos adultos, na axila é normal ata 37,2°C, entre 37,2° e 38° son décimas, por encima xa febre.
Débese evitar darlle antitérmicos ata que estea por encima de 37,5ºC, e se o estado xeral é bo, a partir de 38. En xeral eses fármacos utilízanse non tanto para baixar a temperatura senón para aliviar a incomodidade que se produce cando a temperatura se eleva.

O primeiro é observar cando aparecen os síntomas, (que adoitan ser dor abdominal, hinchazón abdominal, gases e diarrea).

Se se identifican despois do almorzo con leite, (probablemente á lactosa), ou despois da froita ou verdura en exceso (fructosa) ou coas chucherías ou alimentos preparados, (sorbitol).

Cando se sospeita un grupo de alimentos concreto, realízase un test de hidróxeno expirado, que consiste en tomar un preparado rico naquilo que se sospeita que xera a intolerancia, (por exemplo leite en caso da lactosa), e soprar nun aparello que mide a cantidade de hidróxeno que se expira. Cando está aumentado dise que pode haber intolerancia ao devandito elemento.

Despois hai que probar con que cantidade do alimento aparecen os síntomas, (por exemplo poden aparecer con cinco pezas de froita e verdura ao día pero non con só tres), para determinar que cantidade se pode consumir habitualmente sen ter que retiralo por completo da dieta.

O primeiro é valorar cando sucede o sangrado (inicio, final ou durante toda a defecación) e se sae sangue vermello, ou as feces aparecen tinguidas de negro e con textura moi pegañenta.

En calquera caso, hai que acudir ao pediatra para facer a historia clínica, inspeccionar o ano e comprobar se existen hemorroides ou fisuras, que é o máis habitual. As fisuras son pequenas feridas que se producen por estreñimiento.

Convén revisar a dieta do neno/a, asegurarse de que inxere verduras en cada comida principal, froitas regularmente, que bebe suficiente auga e que defeca cada día.

Se a dieta e o hábito son correctos e o sangrado persiste, débese acudir de novo ao pediatra.

O neno/a debe ser ensinado con agarimo e aproveitando os momentos nos que estea acougado. É unha tarefa que debe iniciarse desde etapas temperás da vida, cando se inician as perrenchas (dous-tres anos de idade) adecuando a forma de intervención á idade do neno/a.

A rebeldía máis estruturada, xa non como unha simple perrencha, maniféstase máis adiante, aos 6 anos do neno/a ou un pouco antes. Se é moi marcado e sucede en todos os ámbitos da vida do neno/a (escolar e familiar fundamentalmente), convén descartar problemas que teñan que ver co neurodesarrollo. Pero como norma xeral, sempre é importante ofrecerlle ao neno/a moita seguridade e rutinas seguras e aproveitar os momentos de calma para comunicarse.

Débense evitar as horas de máxima radiación solar, exposición en tempos curtos, e en ocasións co corpo cuberto. Se ten un brote de dermatite atópica a zona debe ser protexida.

A nivel de protección, poñer un factor de protección alto (50 ou máis) e recambiarlo polo menos cada dúas horas ou cada vez que se bañe.

O bronceado non é un obxectivo de saúde. Finalmente tras un día na praia ou ao aire libre exposto ao sol, a pel debe ser hidratada adecuadamente.

O mellor é que, canto antes poida, utilice calzado aberto. Existen uns pos que se poden aplicar ao calzado para mantelo seco, e pódense usar desde os 3 anos, tanto por fóra como por dentro do calcetín.

Por casa que utilice chanclas abertas desta maneira evitará os fungos nos pés.
O desodorizante simplemente tapa o cheiro, e isto non será necesario se se mantén o pé seco.

Tamén é recomendable o cambio frecuente de calcetíns e uso único de zapatillas de deporte cando teña que facer deporte, o resto do tempo deberíase poñer un zapato que transpire.

Moitas veces algunhas letras tardan en pronunciarse correctamente, tipicamente consoantes como a “r” ou combinacións de consoantes (“dr”, etc…). De todos os xeitos, se aos 4 anos non se resolviu é recomendable comentalo co pediatra para que valore a necesidade de derivarlle a un logopeda.

A enuresis diurna en principio debe ser estudada, nas secundarias (aquelas que se producen en pacientes que previamente non as tiñan), deben descartarse fundamentalmente causas psicolóxicas (estrés, ansiedade, celotipias) sen por iso excluir algún outro tipo de causa.

Doutra banda, nas primarias (nenos/as que non chegan a alcanzar nunca o control) , hai que descartar algún defecto orgánico e revisar os antecedentes familiares de casos similares. En todos os casos as enuresis diúrnas deben ser estudadas polo pediatra.

Para adestrar ou reforzar o control vesical en nenos/as que ocasionalmente mollan a roupa interior, pode ensinarlle que ao ir ao baño, interrompa a micción e conte ata 5 antes de seguir ouriñando. Isto pódese facer un par de veces en cada micción.

A primeira revisión no odontólogo debería ser antes dos 6 anos, (mesmo antes se se observa algunha anomalía).

En canto á visión, ao longo dos primeiros 3-4 anos de vida é o pediatra en ausencia de signos de alarma quen revisa ao neno e descarta a presenza de problemas.

A maioría dos profesionais recomendan, aínda que non hai consenso absoluto, que á idade dos 4 anos, aínda sen signos de risco, sexan valorados por un oftalmólogo.

Posteriormente a partir dos 6 anos, recoméndase avaliación anual ou bianual no optometrista que se detecta alteracións, estas deben ser avaliadas polo oftalmólogo.

É importante distinguir o tipo de enuresis nocturna, a máis común é a enuresis nocturna monosintomática primaria, é dicir, prodúcese só de noite, non se asocia a ningún outro síntoma, e o neno/a non tivo noites secas de forma regular previamente.

Nestes casos, nos que adoita haber antecedentes familiares, cando se prolongan por encima dos 6 anos e valorando o interese do neno/a e os seus pais en intervir, pódese considerar o uso de dispositivos de alarma ou hormona antidiurética.

É importante lembrar que isto se resolverá espontaneamente ao longo do tempo. Todas aquelas enuresis nocturnas que non encaixen nesta definición deben ser consultadas.

Aos 6 anos é a idade na que adoitan caer os primeiros incisivos da dentición caduca, a partir de aí van perdendo os 8 aos poucos e van saíndo os definitivos ao mesmo tempo. Os programas de saúde bucodental establecen diferentes revisións en cada Comunidade Autónoma, consulta co pediatra as características do programa da comunidade, e lembra que polo menos unha visita ao ano a partir dos 4 anos é recomendable.

A esta idade trátase de buscar xogos que o motiven, ás veces non é problema de concentración senón de interese.

É recomendable usar o xogo e as rutinas diarias para practicar, cando se ensinan os coñecementos que xorden na vida diaria pódense asimilar mellor.

Por exemplo pódense ordenar uns caixóns numerándoos con letras en orde e practicar esa orde mentres se recollen os xoguetes co neno/a. Tamén existen libros nos que cada páxina practica unha letra, e tamén se pode xogar a buscar as letras no libro para que vaia asimilando a orde.

Para axudar aos nenos/as a combater a infección á vez que se coida da súa flora bacteriana, pódense administrar os probióticos ao longo da duración do tratamento co antibiótico e prolongalo unha ou dúas semanas máis. Pasado este período, os que aportan os derivados lácteos deberían ser suficientes.

As enfermidades que máis frecuentemente se asocian a este tipo de lesións nas unllas dos pés son a dermatite atópica e a anemia ferropénica, ambas as cousas facilmente descartables polo pediatra.

Se isto sucede, a causa máis común é a vulvovaginitis inespecífica, que habitualmente cunha boa hixiene resólvese sen maior complicación. En ocasións pódese utilizar algunha crema específica. Debe evitar utilizar prendas tipo “leggins” moi axustadas que forzan o contacto da roupa interior coa vulva.

Se o neno/a pisa mal pero isto non é demasiado esaxerado ou rechamante, a causa máis probable é a anteversión femoral, que normalmente se corrixe coa idade. En calquera caso este tipo de dúbidas debe consultalas co seu pediatra.

A laparoscopia é unha técnica minimamente invasiva que se pode realizar con fins diagnósticos ou terapéuticos. Realizada por profesionais adestrados adecuadamente e coa medicación necesaria non comporta problemas para o paciente. É importante que cando realice o proceso de consentimento informado co equipo responsable, traslade todas aquelas dúbidas ou cuestións que lle produzan inquietude.

A caída do cabelo en nenos/as pode ser secundaria a múltiples causas: dermatite seborreica, enfermidades alérxicas, alteracións nutricionais, alteracións metabólicas, déficits de ferro ou zinc, alopecia areata…

É motivo de consulta co seu pediatra.

Por encima dos 18 meses de idade e probablemente antes, débese retirar a succión. Se o neno/a non quere beber leite nun vaso ou cunca non se lle debe forzar, non hai ningún inconvinte en que tome menos cantidade de leite a esta idade.

Pódenselle ofrecer no seu lugar almorzos variados (yogurt, tostadas, algo de froita…) ou algo de leite con cereais para que os tome con culler, pan con queixo ou con lonchas de xamón ou aguacate, un puñado de froitos secos picadiños, etc.

Se aos tres anos o neno/a non fala pero relaciónase correctamente, interactúa ben, entende o que se lle di e comunícase á súa maneira, pode que isto sexa un déficit illado, que ademais adoita ser transitorio.

En calquera caso, os nenos/as que non falan ou non constrúen frases simples con dous anos de idade, deben ser seguidos de preto, preferentemente nun centro de atención temperá.

As normas de alimentación na casa establécenas os pais, partindo das capacidades dos nenos/as para inxerir os diferentes alimentos e as súas texturas. Se a un neno/a que ten dificultades para abandonar rutinas previas afírmaselle no seu costume, volvendo a semisólidos ou líquidos, tardará moito máis tempo do debido en dar o paso.

En caso de perda de peso ou reaccións alérxicas, debe consultar co seu pediatra.

Se o bebé ten bultiños tras a orella pode que se trate de adenopatías ou lipomas subgaleales. No primer caso é habitual se tiveron algún tipo de infección das vías respiratorias. Se o tamaño é pequeno, non son dolorosos e a pel non está inflamada e caliente, non é obxecto de preocupación, se lle puede comentar ao pediatra no contexto dunha consulta por outro motivo.

O obxecto da alimentación é nutrir adecuadamente ao neno/a, e a avaliación realízase a través do control do crecemento en peso e talla, se non hai cambios significativos nas curvas de crecemento respecto a os controis previos e se os seus valores se sitúan na normalidade, non é necesario estimular o apetito. Comer en familia pode axudar a que o neno/a inxira máis cantidade de alimentos, xa que os nenos/as copian o que ven nos adultos.

Outra forma de incitalo a comer máis é falar con el e facerlle entender os beneficios dunha boa alimentación (ter máis enerxía para xogar…), xa que o relevante non é incitalo a comer máis senón a comer aqueles alimentos necesarios para unha nutrición adecuada (verduras, froitas, peixe…).

A roupa de baño máis aconsellable a estas idades é aquela que cubra gran parte do corpo do neno se se vai a expoñer ao sol, ademais de utilizar cremas de protección solar con factor +50 e renovalas seguindo as instrucións do fabricante. Se o bebé vai bañar nas horas de menos sol e cun protector solar adecuado e aplicado coa frecuencia suficiente, non é necesario que a roupa de baño sexa demasiado cuberta.

Cando o neno/a se morde as uñas o único que se pode facer é insistir moito en que non debe facelo. Non é aconsellable aplicar tóxicos nos dedos pois poden ser perigosos para a saúde do neno/a.

Se o tomou previamente, é máis probable que o problema sexa de palatabilidad (non lle gusta) que de tolerancia, ou simplemente rexeitamento como un método de autoafirmación. A opción de tomar o fármaco vía rectal é sempre o último recurso, a vía natural de tomar as medicinas é a vía oral.

Durante os traxectos en medios de transporte, para evitar mareos, débese evitar que o neno/a estea a mirar contos ou xoguetes de preto. Débese tentar que mire en todo momento cara a adiante e que se centre nun punto afastado. Se é posible, é beneficioso que sente ao neno/a no asento central para que poida ver a través do parabrisas dianteiro e se centre nesa vista. Tamén se lle debe dar xarope anti-mareos antes de cada viaxe, explicándolle que é beneficioso para que non se atope mal durante o traxecto.

Unha das causas do mal cheiro da boca é a rinitis continuada (mocos). Se fose o caso, sería conveniente consultalo co seu pediatra.

Os orizós aparecen porque os poros que desembocan nos bordos das pálpebras tápanse, e as glándulas entón se inflaman ao non poder drenar o seu contido. Para o tratamento dos orizós debes consultar co pediatra, xa que en ocasións o aspecto é indistinguible a primeira ollada do chalazion e o tratameinto é diferente.

Basicamente isto débese a que o pelo se enreda e ao intentar cepillalo tira do coiro cabeludo e produce unha sensación molesta. A mellor forma de evitalo é cepillalo a diario e aplicar un acondicionador para nenos/as e utilizar un cepillo anti-tiróns.

Que os nenos/as leven todo á boca a esta idade é normal. A boca é onde teñen máis sensibilidade e a través dela é como exploran a súa contorna. Hai que distraelos para evitar que leven cousas tóxicas e poñelas lonxe do seu alcance. Co resto de obxectos, asegurarse que están en condicións hixiénicas adecuadas.

Durante o primeiro ano de vida, especialmente nos primeiros meses os bebés crecen a un ritmo moi superior ao de calquera outra etapa da vida (dobran o peso en catro meses), por iso cando o ritmo de crecemento fisiolóxico diminúe cara ao final do primeiro ano, o apetito xa non aumenta como antes e as familias preocúpanse, de aí a importancia de realizar o seguimento do crecemento para verificar que se mantén nos percentiles previos, e que por tanto o descenso do apetito é o esperable.

Se o neno/a camiña sempre na punta dos pés é obxecto de consulta co pediatra, se o verifica, en función das características da deambulación, podería ser necesario consultar cun ortopeda ou neuropediatra.

Dado que os bebés a esta idade destápanse constantemente e non hai forma de evitar isto, é aconsellable poñerlle un pixama adecuado á temperatura de cada momento do ano, en liñas xerais no segundo ano de vida, a sensación térmica do neno non difire especialmente da dos pais.

É recomendable que o neno/a leve roupa que lle cubra a maior parte do corpo posible en función da temperatura do ambiente.

Segundo reza na actualidade (2022) na páxina do Comité Asesor de Vacinas da Asociación Española de Pediatría, recoméndase a vacinación fronte aos serotipos A,C,W e E con dúas dose: a primeira aos 12 meses de idade e a segunda aos 12-14 anos de idade, cun rescate progresivo ata os 18 anos nos non vacinados.

Se o neno/a está estreñido é aconsellable ofrecerlle froitas e verduras a anacos, sen triturar e en cada comida. Ademais, débese darlle pan integral e cereais. Se está a empezar a utilizar o orinal, recoméndase sentalo 5 minutos, tras cada comida principal. Para que o neno/a estea hidratado, hai que darlle abundante auga e evitar o exceso de leite. Se isto non é suficiente pódeselle dar un laxante a base de polietilenglicol.

Se o neno ten diarrea é aconsellable darlle unha dieta astrinxente e hidratalo con soro hiposódico.

A causa máis frecuente das hemorroides é o estreñemento, habería que revisar a alimentación co seu equipo de pediatría. Para a hemorroide hai diferentes tratamentos, é mellor facelo con supervisión facultativa. Ademais, se o bebé sofre deste problema, pódeselle dar algún factor prebiótico durante unha semana.

Aos dous anos é normal que os nenos non se queiran durmir e teñan rabechas debido á frustración de non conseguir o que queren. Durante o curso escolar é importante establecer unha rutina de baño, cea e momento de relaxación de forma pautada e, de ser posible, facelo cada día máis temperán. Os nenos pequenos necesitan ter rutinas moi marcadas.

Se de todos os xeitos o neno tarda moito en durmirse, chegando a ser isto un problema, pódese solicitar ao pediatra algún produto natural con melatonina.

Se o neno presenta condutas rebeldes ou unha actitude inapropiada é moi importante establecer uns límites claros e explicarlle o motivo destes límites de forma reiterada para non crear confusión no neno. É esencial pactar previamente cales son as condutas adecuadas ou inadecuadas entre os familiares, para evitar mensaxes equívocas.

O salbutamol é un broncodilatador que se utiliza cando un paciente ten obstrución bronquial. Os pacientes que sofren este problema deberían ter instrucións por escrito de como proceder cuando o neno/a ten dificultade respiratoria, en xeral diranlles que apliquen salbutamol seguindo unha pauta concreta de rescate e despois que leven ao neno/a ao pediatra.

Coñecer o número de crises ou de veces que ten que utilizar o salbutamol, determina o tratamento de fondo cuxo obxecto é á súa vez, limitar o número e intensidade das crises.

As horas de soño varían dun neno/a a outro, pero por norma xeral, un neno/a aos dous anos debería durmir de 10 a 12 horas pola noite, de cando en vez 1 ou 2 horas pola mañá e 2 horas de sesta pola tarde.

A maioría dos xeles hidroalcohólicos non están testados en menores de dous anos ou mesmo tres segundo o fabricante. A estas idades é recomendable que en lugar de utilizar xel hidroalcohólico, se lles lave as mans aos nenos/as con auga e xabón.

Aínda que o habitual é que a deambulación autónoma prodúzase antes, os 18 meses son a idade na que os pediatras nos preocupamos se o neno/a non camiña só. Cando inicia a deambulación con apoio (os primeiros pasos) para axudalo o correcto é soster as mans para evitar que caia evitando que proxecte o peso do corpo cara adiante, isto pódese inciar cara aos 9-10 meses en función do desenvolvemento psicomotor de cada neno/a.

Para proteger del sol a un niño/a de 3 años sirve cualquier crema de factor 50. Esta se debe aplicar de forma frecuente, incluso las que son resistentes al agua. Estas últimas, si el niño/a permanece en el agua por más de 20 minutos, dejan de ser efectivas, por lo que pasado este tiempo se debería volver a aplicar la protección solar.

En cualquier caso, cuando se va a exponer a los niños/as al sol en verano, es mejor hacerlo en las horas no centrales del día, como a primera hora de la mañana o última de la tarde.

Para protexer do sol a un neno/a de 3 anos serve calquera crema de factor 50. Esta débese aplicar de forma frecuente, incluso as que son resistentes á auga. Estas últimas, se o neno/a permanece na auga por máis de 20 minutos, deixan de ser efectivas, polo que pasado este tempo deberíase volver aplicar a protección solar.

En calquera caso, cando se vai a expoñer aos nenos/as ao sol no verán, é mellor facelo nas horas non centrais do día, como á primeira hora da mañá ou última da tarde.

Aos tres anos de idade debería adquirirse unha boa hixiene do soño, de non ser así, as normas básicas consisten en manter un horario regular, non realizar actividades estimulantes inmediatamente antes ou ao deitarse, e desde dúas horas antes, reducir os estímulos, evitando pantallas, poñendo as luces da casa o máis ténues posible…e na medida do posible evitando ruídos na casa, especialmente nas inmediacións da súa habitación. Tamén axuda realizar algunha actividade tranquila, como ler un conto antes de irse á cama. O exercicio ao aire libre pola tarde axuda a que, pola noite, a melatonina actúe mellor.

En calquera caso, se seguindo estas normas básicas non hai descanso e sobre todo a súa ausencia repercute na actividade diaria debe consultalo co seu pediatra.

A maioría das familias inician o proceso nos meses cálidos, momentos en que poden compartir máis tempo co neno/a. En calquera caso, non hai unha idade definida para a retirada do cueiro como sucede con calquera outro fito do desenvolvemento.

Para facilitala, é bo afacelo a sentar no orinal ou se ten un inodoro adecuado (aínda que normalmente este proceso xa se realizou para as deposiciones), explicarlle que xa é maior e por iso xa pode facer como os seus pais e non forzalo se aínda non estea preparado para iso. O quilibrio consiste en evitar forzar se non está o suficientemente maduro, e vencer a resistencia habitual de todas as persoas a abandonar as súas rutinas.

Para viaxes longas con nenos/as pequenos/as é aconsellable levar unha caixa de primeiros auxilios no que se inclúa:

• Suspensión de paracetamol para a febre.
• Sobres para preparar solución de rehidratación oral por se presenta vómitos ou diarrea.
• Crema para as picaduras.
• Tiritas.
• Desinfectante da pel.
• Crema de protección solar de factor máximo e filtro físico.

A Asociación Española de Pediatría recomenda a inmunización contra o rotavirus, aínda que na maioría das CCAA non está incluída no calendario vacunal. Protexe contra un dos tipos de gastroenterites máis frecuentes e que causan máis complicacións.

A vacina adminístrase por vía oral cunha diferenza mínima dun mes entre unha e outra, a primeira dose debe administrarse antes dos 3 meses de idade e a pauta complétase antes dos 6 meses. Debe estar terminada a súa administración ao redor dos 6 meses.

Ás veces a vacina Bexsero pode producir efectos secundarios non graves, como febre ou irritabilidade as primeiras 24-48h despois da súa administración. Isto significa que o corpo do bebé está a reaccionar ben ás vacinas, é dicir está a producir anticorpos como é de esperar, aínda que ás veces non se poidan evitar os síntomas molestos durante os primeiros días.

Normalmente o pediatra receitarache unhas pingas de antibiótico en colirio se é bacteriana, axustadas á súa idade xa que non todas se poden aplicar desde o primeiro dí­a.

Limpar os ollos con bágoa artificial ou toalliñas oculares, axuda a resolver o problema, ademais do tratamento antibiótico.

Aínda que é certo que as necesidades de ferro aumentan a partir dos 6 meses , só os grandes prematuros ( nados antes da semana 32 de xestación ou con peso menor de 1.500g) van necesitar un suplemento de ferro.

Nos bebés prematuros tardíos ou nos nados a termo, será suficiente con priorizar alimentos ricos en ferro ao comezo da alimentación complementaria (fundamentalmente carne).

Pódese lavar a roupa con xabón normal sen problema. Con todo, é mellor utilizar un deterxente para roupa delicada.

Para a limpeza do fogar pódense utilizar os produtos habituais, tendo coidado de que non entren en contacto co bebé, e almacenalos fóra do seu alcance.

As causas de mal alento ou halitosis son múltiples, nos bebé sen ocasións son debidas a que se introduciron un corpo estraño no nariz, pero hai outras múltiples causas, como o refluxo gastro esofágico, enfermidades infecciosas, metabólicas, etc. Se o mal alento é persistente debería ser obxecto de consulta co seu pediatra.

A maioría dos bebés teñen certo arqueamiento fisiolóxico nas pernas. Considérase unha parte normal do crecemento dun neno/a e do seu proceso de desenvolvemento.

Cando empeza a andar, o arqueamiento pódese incrementar un pouco, pero logo empézase a corrixir. En calquera caso, un arqueamiento excesivo debe ser obxecto de consulta.

Débese ter en conta que os bebés a idades temperás non manteñen a atención durante moito tempo.

O ideal é proporcionarlle un lugar de xogo tranquilo, sen ruídos bruscos. Pode ser un bo momento para ofrecerlles obxectos cotiáns (limpos e non perigosos) que estimulen os seus sentidos.

Tamén se pode aproveitar para introducir aos bebés na lectura a través de contos interactivos.

Os bebés comezan a masticar coas enxivas, normalmente, con 6 ou 7 meses. Estes empezan a masticar moito antes de ter moas.

Pódese bañar aos bebés recentemente nados desde a caída do cordón umbilical, antes disto, non é recomendable xa que é contraproducente para que o cordón se seque e caia.

Os baños non teñen por que ser diarios para os recentemente nados, estes poden producirse cada dous ou tres días e pódense dar so con auga ou con champú ou xel específico para bebés.

A pesar de que non se bañe ao bebé, é importante lavarlle os xenitais e cunha esponxa suave, auga e xabón polo menos unha vez ao día.

A trona e a cadeira de paseo son complementos da mobilidade cuxo uso non é recomendable ata que o bebé poida manter a postura sentado, isto adoita suceder aos 6 ou 7 meses de vida.

O balancín, en cambio, pódese utilizar a partir dos 2 ou 3 meses. A hamaca, desde o momento do nacemento do bebé e o parque non é aconsellable ata os 7 meses de vida.

Cun ano os bebés adoitan durmir 10-12 horas pola noite, e 1 ou 2 sestas, unha pola mañá máis curta 1 hora e outra pola tarde de 2 horas, pero isto é só orientador, xa que cada bebé ten os seus ciclos de soño.

Os bebés adoitan comezar a darse a volta sos aos 3 meses. Con 10 meses xa deberían realizar algún movemento autónomo (arrastrarse sobre os glúteos, rodar…). Entre os 11 e 13 meses, a maioría xa gatean.

De todos os xeitos, se se percibe algún movemento considerado “fóra do común” é aconsellable gravar ao bebé e ensinar o vídeo ao pediatra.

Ante un estrinximento ocasional pódeselle poñer un supositorio de glicerina para lactantes. Se segue lactación natural e aumenta ben de peso, ás veces recoméndase Eupeptina, unha cucharadita de tamaño café pola mañá e pola noite, son salgues de magnesio e masajear o abdome do bebé no sentido das agullas do reloxo.

Se xa está en alimentación complementaria débeselle ofrecer auga e asegurarse de que o bebé se está alimentando ben.

A sedestación consiste en aprender a sentar sós.

Na maioría dos casos, isto ocorre a partir dos 6 meses de idade, pero nalgúns nenos/as pode ocorrer antes ou despois sen que iso signifique que existe un problema, aínda que no control de saúde revísase que os bebés alcancen determinados fitos do desenvolvemento psicomotor en función da idade, así no control dos 9 meses de idade, non ter unha sedestación autónoma debe ser avaliado coidadosamente polo pediatra.

A erupción dentaria produce encimas inflamatorias na saliva, que pasan ao intestino e poden provocar irritación perianal. Para aliviala convén utilizar na área do cueiro unha formulación en pasta á auga e manter a zona o máis seca posible.

Durante un catarro ou gripe é importante que o bebé leve unha dieta bastante líquida para conseguir que o moco non sexa moi espeso e poida tragar con facilidade. Antes de deitar ao bebé débenselle facer lavados nasais e incorporalo no berce.

Se está moi intranquilo ou ten pranto constante, á marxe de administrar un analxésico (paracetamol) debería consultar co seu pediatra.

Os dermatólogos pediátricos recomendan non expoñer ao sol aos nenos/as menores de seis meses. Despois, dos seis meses ao ano, a exposición ao sol debe facerse con moderación e cun uso puntual das cremas solares, so nas zonas libres de roupa.

No resto dos casos, débese evitar a exposición entre as 11:00 h e as 17:00 h e utilizar cremas de protección solar para ir á praia. Doutra banda, a Academia Americana de Pediatría recomenda cremas solares con factor de protección físico, é dicir, formuladas con óxido de zinc ou dióxido de titanio, considerados menos irritantes. A aplicación debe ser puntual, nas zonas onde a roupa non protexe do sol: cara e mans. A pel ten memoria.

O protector máis sinxelo e eficaz é a sombra e a roupa. A sombra dun día nubrado non protexe xa que os raios ultravioletas atravésana e un bebé pode queimarse nuns 10-15 minutos.

Os espasmos do salouco non teñen significado patolóxico. Ante a súa presenza o coidador debe manter a calma, falarlle con tranquilidade, observándoo e esperar a que ceda espontaneamente.

O termo ictericia quere dicir coloración amarela da pel. Prodúcese pola acumulación excesiva dun pigmento do sangue, chamado bilirrubina e que se orixina pola destrución dos glóbulos vermellos. Nos recentemente nados, a ictericia pode considerarse normal (fisiolóxica) se se mantén dentro de certos límites e non dura máis duns poucos días ou semanas.

O máis habitual, con moito, é que apareza a partir do segundo día de vida e que o bebé sexa dado de alta da maternidade coa simple recomendación de seguimento polo seu pediatra nos controis de saúde. Esta ictericia non debe ser causa de problemas salvo que alcance cifras moi elevadas nese caso debe tratarse con exposición á luz (fototerapia).

En calquera caso, se a ictericia é moi acusada, o seu pediatra pediralle a analítica correspondente para descartar a necesidade de fototerapia. Hai outras situacións nas que a ictericia pode ser producida por enfermidades. Xeralmente nestes casos, a coloración amarela da pel aparece nas primeiras 24 horas de vida e adoita detectarse xa na maternidade, antes do alta, onde necesitarán recibir tratamento, nalgúns casos da enfermidade causal e case sempre da propia ictericia .

A costra láctea prodúcese por mor dun desequilibrio do sebo, que se resolve por si só co paso dos meses.

Nos casos máis acentuados, a vaselina salicílica a unha concentración adecuada prescrita polo seu pediatra adoita ofrecer bos resultados. Tamén hai formulacións comerciais. En calquera caso consulta co seu pediatra.

As pequenas bochas, similares a queimaduras, nos beizos dos bebés reciben o nome de callos de succión.

Estes son moi habituais en bebés alimentados mediante lactación materna. Non necesita tratamento, a pel irá secando e a bocha desaparece.

Pódese aplicar vaselina para que os beizos do bebé estean ben hidratados e os callos non lle molesten. De todos os xeitos, para estar seguros de que se trata dun callo, é aconsellable levar o neno/a ao pediatra.

En principio as hernias umbilicais, a menos que sexan moi importantes, non é necesario operalas pois o habitual é que se vaian pechando aos poucos ata os 4 anos.

A operación é sinxela pero o consello é esperar a menos que o pediatra diga o contrario porque lle parece demasiado grande.

Xeralmente as fracturas e máis cando son de talo verde só adoitan doer os primeiros días por reacción do periostio, que é a membrana que recubre o óso. Polo que ás tres semanas a dor cesará.

Se o corte ou a ferida é pequeno, este non debería tardar moito tempo sen cicatrizar, xa que a pel dos nenos cicatriza rápido.

Na farmacia pódense atopar apósitos con forma dedal que poden axudar no caso de que a ferida se sitúe nos dedos ou, se non se pode utilizar unha gasa con esparadrapo, que é máis adhesivo.

Non é recomendable poñer pendentes aos bebés, xa que estes non deixan de ser piercings e favorecen futuras alerxias ao níquel, compoñente presente en todos os pendentes independentemente da calidade destes.

Os nenos que aínda non camiñan, non necesitan zapatos e se están a aprender, o mellor é que o fagan sen zapatos, sobre todo nunha superficie cómoda, que non represente un risco.

En calquera caso, de utilizalos, non deben ter a sola dura nin tobillera, e evitar que sexan ríxidos ou que teña taco, ademais de ser moi transpirables.

A experiencia do baño é na maioría dos casos moi confortable para os bebés, aínda que pode parecer que están nerviosos.

Débese realizar nun ambiente de termoneutralidad (auga a uns 36ºC) e protexelo adecuadamente sostendo a cabeza e costas. Habitualmente tras o baño prodúcese unha lixeira somnolencia que fai que o momento máis aconsellable para facelo sexa antes de deitalo.

Os bebés durante os primeiros anos de vida poden ter molestias dixestivas case a diario, por mor dos cólicos ou outros problemas.

Para reducilas ao máximo, o ideal é ofrecer unha dieta adecuada, (lactación materna preferible a calquera outra), axudar a extraer os gases, mantendo incorporado ao bebé uns minutos tras as tomas e con golpecitos suaves nas costas, por exemplo.

Se lle custa evacuar as feces, as masaxes abdominais no sentido das agullas do reloxo poden axudar á correcta evolución do tránsito intestinal.

Calquera bebé con sintomatoloxía de irritabilidade ou pranto con ou tras as tomas, ou a calquera hora do día, debe ser avaliado por un pediatra en busca da orixe dese malestar, non dando por feito de entrada que se trate de cólicos do lactante, aínda que si é o máis frecuente.

Desde os 15 días de vida pódese levar aos bebés á piscina climatizada, pero ten que ser unha piscina que teña moi controlada a calidade da auga e idealmente hixienizada con cloración salina. Dada a sensibilidade dos bebés no seu primeiro mes de vida á hipotermia, as piscinas non climatizadas non son adecuadas.

Os primeiros dentes adoitan saír entre os 6 e os 12 meses e, case sempre, son os incisivos inferiores (os de diante e no centro, abaixo). Non hai regras fixas, como en tantas outras cousas do desenvolvemento do neno/a. Algúns nenos/as poden estar molestos e con ansias de morder.

É importante lembrar que é un feito normal no desenvolvemento do neno/a e non debería ser obxecto de consulta, aínda que nas revisións do programa do neno/a san/á o equipo de pediatría seguramente lle anticipe este feito e o seu manexo. En xeral de noite, se está moi molesto pódeselle administrar unha dose de paracetamol, e polo día se a pesar dos estímulos da vida diaria nótano moi incómodo, mordedores ou o chupete arrefriados na neveira en contacto directo coa enxiva deberían ser suficientes. Non se deben aplicar xeles sobre as enxivas.

Os cadros catarrales de repetición son moi frecuentes nos primeiros anos de vida, cando o neno está a formar a súa inmunidade e adoitan desaparecer progresivamente sen deixar secuelas.

Con todo, sempre debe descartarse a presenza dun cadro de asma ou de calquera alteración favorecedora dos mesmos.

Débese desparasitar á mascota seguindo as indicacións do veterinario. Nunca se debe deixar ao bebé só coa mascota sen supervisión directa.

Para axudar ao bebé a expulsar os gases por vía oral convén que tras as tomas, momento en que maior parte de aire pasa ao estómago, incorporalo durante uns minutos, en posición sentada sobre as nosas pernas, e levemente inclinado cara adiante, ou posición ergueita sobre o noso ombreiro, e dar palmaditas suaves nas súas costas pode axudar.

Cando os gases xa pasaron aos intestinos, as masaxes abdominais no sentido das agullas do reloxo, que son útiles tamén para axudarlles a defecar, axudan ao aire para transcorrer polo colon para ser eliminados, (máis fácil coas pernas flexionadas sobre o abdome).

Durante esta etapa o neno/a adoita pasar por un proceso de socialización e separación da nai que, en ocasións provócalle pranto, preocupación, irritabilidade e perda do apetito.

É recomendable ir afacendo ao neno/a á escola infantil deixándoo menos tempo ao principio e ir alongando a estancia a medida que pase o tempo. Case todas as escolas infantís teñen un protocolo respecto diso.

Case todos os bebés nun momento ou outro, utilizan a mordida como medio de exploración, xa que nos primeiros meses de vida a boca é a principal forma de estimulación táctil. Trátase de algo normal no desenvolvemento das habilidades da boca, que lles permite posteriormente ser capaces de tomar alimentos sólidos.

Durante este tempo os nenos/as levan todo á boca e chúpano, como forma de exploración da contorna. Posteriormente, realizan outros movementos cos beizos ou a mordida coas enxivas, para investigar. Con todo, nalgunhas situacións realízao como resposta a algo, como pode ser dor ou incomodidade, para ver a reacción da súa nai…

Cando un neno/a morde a un terceiro (por exemplo a nai cando o aleita) prodúcelle dor e esta información hai que transmitirlla ao bebé, ben cambiando a expresión do rostro (de sorriso a enfado), negando a acción cambiando o ton da voz, etc. En xeral os bebés entenderano e non reiterarán a acción xa que ten un reforzo negativo.

Para non ter que espertar ao bebé para cambialo durante a noite, pódese probar a poñer un empapador debaixo para non ter que cambialo e que non se desvele.

De todos os xeitos se o volume de ouriños do bebé é desmesurado poida que sexa necesaria unha exploración pediátrica.

A maioría dos nenos/as desenvolven un patrón de soño normal sen ningunha clase de axuda, do mesmo xeito que a gran maioría aprende a camiñar sen adestramento de ningún tipo. Durante os primeiros 6 meses de vida os bebés espértanse a miúdo. O máis probable é que sexa para asegurar que se lles alimente con frecuencia debido a que o seu crecemento é moi rápido.

En xeral, os bebés que toman o peito tardan máis tempo en establecer un patrón de soño prolongado durante a noite, pero as tomas nocturnas son moi útiles para favorecer a prolongación da lactación materna, e debemos lembrar que a Organización Mundial da Saúde recomenda a lactación natural en exclusiva ata os 6 meses de vida. Aqueles alimentados con fórmula artificial, posiblemente fagan pausas nocturnas máis longas. Este é o modelo natural de desenvolvemento do ser humano.

Se o bebé esperta e chora é preferible acougalo primeiro en brazos, antes de devolvelo ao berce, con xestos tranquilos. Sempre se debe atender ao pranto do bebé. Non facelo pode ter efecto prexudicial para o desenvolvemento do apego entre o bebé e os seus proxenitores.

É importante coñecer que ao nacer, a punta das uñas adoita estar adherida á pel do dedo o que provoca que sexa moi difícil cortalas durante os primeiros días sen que se faga unha ferida. Por iso é adecuado atrasar como mínimo, o primeiro corte con tesoira das uñas aos 15 ou 20 días de vida. Mentres se pode empregar unha lima fina de uñas (aínda que resulta difícil conseguilo, xa que as uñas son moi brandas).

Pasados eses primeiros días empregarase unha tesoira pequena de punta roma, cortándose as uñas sempre de forma recta e sen deixar picos nas esquinas que poidan provocar arañazos ou que se craven na pel do dedo. Posteriormente pódese repetir, cando os pais véxanas longas.

Hoxe en día, en case todos os casos, sábese por anticipado con que peso e con que idade xestacional (se é cando lle corresponde, antes ou despois) vai nacer un bebé, co que a elección da talla de roupa facilítase.

Con todo, para facerse unha idea, un bebe nacido a termo (entre as 37 e 42 semanas de idade gestacional) pesará entre 2,5 e 4,5kg, medirá entre 46 e 54 cm e terá un perímetro cefálico de entre 32 e 37 cm.

As medias son:

• Peso medio 3,5 kg.
• Talla media 50 cm.
• Perímetro cefálico medio 35 cm.

As regurxitacións son frecuentes nos primeiros meses de vida e habitualmente non requiren ningunha intervención médica, cando producen síntomas (pranto importante, vómitos, extensión do tronco, ou afectan o crecemento) débese consultar co pediatra que valorará a intervención adecuada.

Independentemente diso, algunhas medidas sinxelas poden axudar:

• Elevar a cabeceira do berce uns 10-20 cm para evitar os episodios de refluxo cando estea a durmir.
• Manter erecta e quieta durante 5-10 minutos despois de cada toma.

A plagiocefalia postural é unha deformidade da cabeza dos bebés causada pola presión que reciben ao estar permanentemente apoiados no mesmo sitio.

A raí­z das recomendacións realizadas hai uns anos de que os bebés debín­an durmir boca arriba para evitar a morte súbita do lactante, a súa incidencia aumentou moito. Para evitala son necesarios os cambios posturales para modificar o punto de apoio, sempre respetando o consello de que non deben posicionarse boca abaixo.

Se se nota que o bebé ten a cabeza deformada, debe consultarse ao pediatra que debe descartar que esta deformidade sexa debida a outras causas patolóxicas, como a tortí­colis conxénita ou ao peche precoz de suturas craniais.

A normativa de seguridade indica que no grupo 0 (ata 10kg aproximadamente), as cadeiras colócanse en sentido contrario á marcha. En caso dos capazos deben colocarse nos asentos posteriores, en posición horizontal e transversal á marcha, idealmente nos asentos traseiros.

Ata a caída do cordón umbilical é mellor non cubrir o embigo co cueiro. Unha vez cae o cordón e cicatriza a ferida, non hai problema en telo tapado.

A posición máis adecuada é o decúbito supino, (tendido boca arriba). Débese evitar tapar ao bebé por enriba dos brazos e non se deben poñer xoguetes ou almofadas no seu berce.

O exceso de abrigo tamén debe evitarse.

Só é necesario cubrir a cabeza do bebé cando non está á sombra ou se fai moito frío. Se é época de verán e o bebé está á sombra, o gorro non sería necesario.

Durante os primeiros meses de vida é normal que os bebés adopten o balanceo para conseguir durmirse. O único que se debe facer nestes casos é colocar protectores nos barrotes do berce para evitar que se fagan dano.

A esta idade o mellor estímulo é coller ao bebé e falarlle ou cantarlle suavemente e de preto.

Calquera ruído, cor, luz… todo son estímulos polo que non se require unha estimulación excesiva. Con comunicarnos con eles é suficiente. A medida que o bebé madure, será máis sinxelo comunicarse con el, cara aos dous meses ou antes, comezan a vocalizar e ter sorriso social.

Os sons harmónicos non estridentes, adoitan gustarlles. Para a estimulación motriz é moi favorable o movemento libre (deixar ao bebé nunha mantita no chan e deixalo xogar, sentar, virarse ,etc.).

Outra actividade estimulante é a piscina, pero extremando as precaucións, sempre baixo supervisión directa e coa auga a unha temperatura adecuada.