Existen diferentes tipos de cueiros: refugables (ecolóxicos ou non) e de tea (reutilizables).

Os cueiros refugables son unha opción práctica, aínda que non adoitan ser os máis indicados para coidar do medio ambiente. Dentro deles os máis indicados para esta finalidade serían os ecolóxicos. Os cueiros refugables teñen a vantaxe de ser moi absorbentes permitindo que a humidade dos ouriños non estea tanto tempo en contacto coa pel do bebé, o que axuda a previr dermatite e candidiasis na zona do cueiro.

Algunhas marcas dispoñen ademais dunha tira reactiva dunha cor que cambia de cor ao entrar en contacto cos ouriños polo que podemos saber se o cueiro xa está mollado antes de retiralo.

É importante, sobre todo para os lactantes máis pequenos e os de pel máis sensible (como os atópicos) conseguir cueiros con pouca tintura e fabricados con materiais hipoalergénicos para previr reaccións cutáneas. Algúns bebés non toleran o material dos cueiros e xa sexa por isto, ou por preferencia familiar, optan polos cueiros lavables. Adoitan ser cueiros que constan de dous partes, o absorbente, que pode ser de bambú ou outro material, que é o que absorbe os ouriños, e o protector, que adoita ser impermeable e permite a suxeición do absorbente.

Dependendo do tipo de cueiro, o absorbente colócase dentro da tea do protector, ou ben por encima permitindo reutilizar varias veces o protector cambiando só o absorbente, sempre que non se manchou ou mollado. Estes cueiros adoitan contar con diferentes filas de botóns que permiten axustar o tamaño do cueiro á talla do neno/a.

Da mesma forma os cueiros refugables preséntanse en diferentes tallas para a comodidade do neno/a e a seguridade á hora de evitar fugas.

Os cueiros máis prácticos á hora do cambio son os que se poden desabrochar, porque permiten o cambio de cueiro sen retirar toda a roupa.

Os cueiros tipo braguita (sóbense e báixanse sen romper) son útiles nas etapas nas que o bebé está en proceso de retirada do cueiro ou o utiliza só de noite, e para nenos/as máis maiores con enuresis nocturna, para que nalgún caso poida levantarse ao baño por si só.

Para evitar as complicacións na zona do cueiro (dermatite e candidiasis principalmente) convén que os cambios de cueiro sexan frecuentes, en canto detéctase que están mollados ou sucios, e tamén convén usar algunha crema de barreira protectora, como a pasta Lassar ou a pasta á auga, que se substitúa en cada cambio de cueiro.

Os nenos/as recentemente nados gastan unha media de 8 a 10 cueiros diarios (fan micciones escasas pero moi frecuentes e ás veces deposiciones en cada toma). Conforme vai crecendo o neno/a, as micciones vanse espazando podendo reducir o número de cueiros que se utilizan ao día. É útil saber isto á hora de proverse de cueiros refugables e tamén de ter suficientes cueiros de tea que permitan o recambio e lavado/secado despois de cada uso.

Os termómetros son elementos que non deben faltar na caixa de primeiros auxilios de casa, xa que é importante que cando observamos que algo non anda ben co bebé podamos medir a súa temperatura.

Neste momento, os máis fiables continúan sendo os de mercurio, en canto á precisión á hora de determinar a temperatura. Pero están en desuso pola toxicidade do mercurio e o perigo de que o termómetro (cristal) rompa causando lesións ao bebé ou ao que o manipula. Isto deixou paso aos termómetros dixitais, que se adoitan utilizar na toma da temperatura axilar do neno/a, e a maioría deles tamén son útiles para medir a temperatura central (rectal).

Outros termómetros infravermellos permiten a toma de temperatura sen contacto (moi útil por exemplo en colexios e garderías, para previr contagios) e teñen a vantaxe de que no caso dos bebés toman a temperatura en pouco tempo e sen “molestar” ao bebé, polo que non é necesaria a súa colaboración. Estes termómetros son algo menos fiables xa que a súa fiabilidade dependerá de se a distancia de aplicación é correcta, de que non interfira coa temperatura ambiente, etc

Como norma xeral e no domicilio recoméndase que a toma de temperatura sexa sempre axilar, mesmo no caso dos bebés, deixando a medición da temperatura rectal para o ámbito sanitario.

As bañeiras para bebés son útiles para bañar aos nenos/as segura e comodamente.

Existen asentos retenedores que axudan a suxeitar aos bebés máis pequenos deixando ambas as mans libres para maior comodidade, pero a pesar de que o bebé estea colocado nun deses asentos, o adulto nunca debe deixar sen supervisión ao neno/a.

Existen bañeiras con patas que ao ser elevadas poden favorecer a postura do coidador evitando por exemplo dores de costas e facendo o baño máis fácil.

Outras bañeiras colócanse encima da bañeira normal, facilitando así o desaugadoiro e ocupando menos espazo. Hai bañeiras tipo “cubo” que algúns usuarios describen como máis relaxantes e seguras para o bebé, aínda que o certo é que non hai evidencia científica sobre que bañeira é máis segura que outra.

Outra opción que ocupa pouco espazo se se dispón de bañeira normal é unha peza redutora que fai que non se malgaste tanta auga á hora de bañar ao bebé.

En canto á seguridade das bañeiras, o que verdadeiramente prevén de accidentes é que o adulto estea a supervisar en todo momento ao bebé, e nunca sexan irmáns maiores (menores) os que estean ao cargo do pequeno/a.

O baño do bebé é importante porque o limpa e ás veces reláxao, favorecendo conciliar o soño.

Para a hixiene da pel non é necesario bañar a diario e tampouco aplicar xabón por todo o corpo e fregar con esponxa. É suficiente con bañar con auga jabonosa, non a diario, con temperatura adecuada, non moi quente para non estragar a barreira cutánea que é necesaria para manter o equilibrio hídrico, a temperatura e evitar infeccións.

O xel e champú deben ser ademais de pH neutro. Ao tratarse dunha pel sensible mesmo en nenos/as non atópicos, é unha boa opción utilizar un xel e champú aptos para pel atópica, que ademais equilibran a flora cutánea, aínda que non en todos os casos vai ser necesario.

Desde que se inicia a dentición, e mesmo antes, é importante ter unha boa hixiene da boca do bebé.

Empezando polo coidado da boca dos pais, xa que a carie é unha infección que pode transmitirse de pais a fillos, e evitando o uso compartido de vasos e cubertos que puidesen facilitar dita infección. Cando o bebé aínda non ten dentes pódese limpar a súa boca e enxivas cunha gasita mollada en auga.

Cando aparecen os primeiros dentes, o que adoita suceder entre os 6 meses e o ano, hai que iniciar o cepillado dos dentes dúas veces ao día, mañá e noite (sendo este último o máis importante). Para iso pódese utilizar unha gasa, un dedal de silicona ou un cepillo dental de lactantes.

É importante que, se o neno/a utiliza biberón, non tome zumes ou outras bebidas azucradas neles, pois isto incrementa o risco de carie. A lactación materna protexe das caries en lactantes. En nenos/as máis maiores utilizarase un cepillo dental suave. Pódese permitir que o neno/a inicie o cepillado por uns minutos, pero é importante que, ata os 6-7 anos, sexa un adulto quen cepille os dentes dos nenos/as, durante outro minuto. Logo poderán facelo sós, pero é importante que o adulto supervise o cepillado de noite.

En canto ao uso da pasta dentífrica, a Sociedade Española de Odontopediatría recomenda que en nenos/as de 0 a 3 anos utilícese unha pasta que conteña 1000 partes por millón (ppm) de ión flúor e utilizar a cantidade equivalente a un gran de arroz. Utilizar máis flúor do indicado pode facer aparecer manchas brancas nos dentes e non achega beneficio extra. Cando ao bebé lle saian os molares, xa se pode usar fío dental entre eles antes de ir durmir.

Desde os 3 aos 6 anos pódese incrementar a cantidade de flúor ata os 1450 ppm de ión flúor, utilizando a cantidade equivalente a un chícharo ou a anchura do cabezal do cepillo, e despois dos 6 anos xa se debe usar unha pasta que conteña 1450 ppm de ión flúor.

Se o neno/a ten risco incrementado de carie o odontopediatra pode aumentar a cantidade de flúor utilizada, ata 5000 ppm en función do seu caso, mesmo utilizar fluoruros tópicos, sempre baixo a prescrición dun profesional. Hai controversia sobre se se poden utilizar cepillos eléctricos en nenos/as ou non, polo que é difícil facer unha recomendación clara sobre iso.

O cueiro é un elemento imprescindible para o coidado dos bebés, xa sexa de tea ou refugable dependendo da preferencia familiar e a tolerancia do neno/a.

Pero chega o momento da retirada do cueiro e expómonos estará preparado? a que idade pódese empezar a retirada? como facelo?

Para saber se o bebé está preparado temos que observar certos signos de que o está, por exemplo que se poida comunicar connosco para avisarnos de que ten ganas de ouriñar ou facer deposiciones. Adoitan estar preparados para iso ao redor dos dous anos e medio, pero se estes signos preséntanse antes desa idade, xa se pode tentar a retirada.

Primeiro avisaranos de que xa o fixo no cueiro, co tempo avisará antes de facelo ou notaremos os seus xestos cando se dispón a iso. É importante que estea tranquilo e teña unha boa disposición para usar o orinal, se non é así, é mellor esperar un pouco antes de tentalo.

Ao principio compraremos un orinal, ensinarémosllo ao neno/a, deixaremos que sente e próbeo (aínda que leve o cueiro e a roupa posta as primeiras veces).

Se ten irmáns maiores deixaremos que vexan como usan o baño ou como o fan os papás (o procedemento: baixar a roupa, sentar, limparse, tirar da cadea), desta forma van perdendo o medo ao descoñecido.

Logo animarémoslle a baixarse a roupa (con pantalóns amplos e roupa interior ou cueiro de adestramento) e a sentar no orinal por un par de minutos, aínda que non teña ganas, e que probe a facer pipí. Se o consegue felicitarémolo, se non, explicarémoslle que dentro dun ratito volve probar.

É importante non insistir demasiado se está reticente a usalo, pero pódese deixar o orinal preparado para cando queira usalo.

Hai que evitar facerlles pasar demasiado intre sentados no orinal se xa o tentaron ou non están colaboradores, é mellor deixalo para máis adiante.

Moitas veces axuda lerlles contos relacionados co uso do orinal, con debuxos para que se familiaricen con iso. O primeiro a retirar é o cueiro de día, cando o neno/a está consciente e por tanto pode sentir mellor as ganas de ouriñar ou defecar.

O cueiro nocturno ás veces empeza a saír seco aos poucos días de deixalo de día, e entón pódese retirar. Pero outras veces o cueiro nocturno vai ser necesario por varios meses mesmo anos.
Non hai que forzar a retirada do cueiro nocturno, porque moitos nenos/as non son suficientemente maduros a nivel neurolóxico para sentir as ganas de acudir ao baño nin controlar os esfínteres mentres están a durmir.

O normal é que os escapes nocturnos desaparezan antes dos 7 anos do neno/a, se non é así, hai que facer varios estudos para confirmar que non hai patoloxía que provoque a incontinencia nocturna (enuresis).

O lavado nasal en lactantes pequenos é moi útil nalgunhas situacións. Por exemplo, cando o moco e a conxestión nasal impiden respirar ben ao neno/a, o que acaba repercutindo tamén no seu descanso ou a súa alimentación.
Ás veces os lactantes rexeitan as tomas total ou parcialmente porque debido á obstrución nasal non poden comer e respirar ao mesmo tempo.
É nestas situacións cando se recomenda realizar o lavado nasal:

De forma preferente, o lavado hase de realizar con soro fisiolóxico a barullo (mediante envases unidoses ou mellor con xiringa).

Co bebé tombado de lado, introdúcese o chorro polo orificio nasal superior, desta forma o soro arrastra o moco que sae polo orificio inferior. Despois tómbase ao bebé do outro lado e repítese o procedemento.

Pódense utilizar tamén, dispositivos para a hixiene nasal como as perillas ou aspirador nasal.

Os aspiradores nasais que se activan coa succión do coidador, teñen un filtro que evita que a probable infección que presenta o neno/a contáxiese ao adulto que realiza a aspiración. O inconveniente destes dispositivos é que o seu uso en nenos/as, que non adoitan colaborar e se moven, pode resultar traumático, é dicir, que cause feridas nas fosas nasais. Pero se se realiza con coidado, aspiración suave para non lesionar as paredes nasais e inmobilizando ben ao neno/a, poden ser de axuda complementaria aos lavados con soro fisiolóxico, se estes non conseguen arrastrar todo o moco que está obstruyendo o nariz.

Os lavados con soro, pódense realizar con máis frecuencia que a aspiración nasal, cada vez que o neno/a necesíteo. Pero a aspiración nasal, que produce sensacións desagradables no oído e resecan a mucosa nasal, non se deberían de realizar máis dunha ou dúas veces ao día, e só se é imprescindible.